Nuôi con sao cho khỏe mạnh, cao lớn, và thông minh là mong muốn chung của mọi bậc phụ huynh. Tuy nhiên, vì nhận được những thông tin dinh dưỡng không chính thống mà khiến nhiều ba mẹ thực hành chưa đúng với con. Ví dụ khi con khó ngủ, rụng tóc vành khăn, con hay quấy khóc…là ba mẹ đổ thừa cho thiếu canxi. Nhưng mẹ không biết rằng, thiếu canxi có thể gây ra những triệu chứng đó, nhưng xuất hiện những triệu chứng đó không có nghĩa là thiếu canxi. Với bé nhỏ, nếu bé bú sữa mẹ đầy đủ trong 6 tháng đầu, khi ăn dặm bé dùng sữa công thức 400 – 500ml mỗi ngày kết hợp với việc ăn uống đầy đủ, đa dạng và cân đối thì đã đủ canxi cho bé yêu. Hay nhiều phụ huynh bỏ tiền triệu ra để mua DHA, men, lysin, canxi…ngoại, cứ thế mà dùng với mong muốn con phát triển toàn diện. Bác sĩ thấy vậy là không cần thiết nếu không có chỉ định riêng và nhiều loại thực phẩm bổ sung chưa có nghiên cứu khoa học chứng minh hiệu quả rõ ràng. Nếu cần bổ sung gì đó, ba mẹ hãy tham khảo và bổ sung Vitamin D3 cho bé.
NỘI DUNG
Vai trò của Vitamin D3
Vitamin D3 là một vitamin rất quan trọng trong phát triển xương và răng của trẻ. Vitamin D có vai trò chính giúp duy trì nồng độ canxi và photpho thích hợp trong máu, như chìa khóa mở cửa cho canxi và photpho vào ruột (Một người thiếu vitamin D3 chỉ có thể hấp thụ khoảng 10% canxi trong thức ăn, khi có đủ vitamin D3, canxi trong thức ăn sẽ được hấp thu 30 – 60%), tăng tái hấp thu canxi ở ống thận và làm giảm sự chuyển canxi từ xương ra dịch ngoại bào. Ngoài ra còn có vai trò bảo vệ cơ thể, làm giảm nguy cơ ung thư ruột, bệnh tim mạch, cao huyết áp, đột quỵ, tiểu đường và các vấn đề miễn dịch.
Nhu cầu vitamin D3
Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam
(Ban hành kèm theo quyết định số 2615 /QĐ-BYT ngày 16 tháng 6 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Y Tế):
- Trẻ 0 – 11: tháng cần 10 mcg/ngày (tương đương 400 UI/ngày)
- Trẻ trên 1 tuổi và người trưởng thành: 15cmg/ngày (tương đương 600UI/ngày)
- Trên 50 tuổi, phụ nữ có thai và phụ nữ cho con bú: 20 mcg/ngày (tương đương 800UI/ngày).
Thiếu vitamin D3
Sẽ diễn ra âm thầm không có triệu chứng gì cho đến khi thiếu canxi lâu dài gây biểu hiện ra bên ngoài như giật mình, quấy khóc, chậm mọc răng, ra mồ hôi trộn, chậm liền thóp, nặng hơn nữa là biến dạng xương, nhuyễn xương, thiếu máu. Biểu hiện:
- Sọ mềm: Xương sọ của bé sẽ nối liền và cứng lại sau khi sinh 19 tuần. Tuy nhiên, thiếu vitamin D sẽ khiến sọ của bé bị mềm và làm tăng nguy cơ bị chấn thương sọ não. Đây là tình trạng vô cùng nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh.
- Đổ mồ hôi đầu: Thông thường, trẻ chỉ ra một chút mồ hôi nếu quá nóng. Mặc dù vậy, khi bé đổ mồ hôi quá nhiều, thì đây có thể là biểu hiện xương sọ bị viêm do thiếu vitamin D.
- Còi xương: Còi xương là một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy nhất khi thiếu vitamin D. Lúc này, cột sống của bé bị cong, chân và xương ức phát triển bất thường.
- Chậm phát triển: Các dấu hiệu cho thấy bé đang bị chậm phát triển điển hình như bé tốn rất nhiều thời gian để đạt được các cột mốc đầu đời. Bé thậm chí không thể tự bò một mình hoặc bé gặp khó khăn trong việc ngồi dậy. Hơn thế nữa, chân tay của bé sưng lên bất thường do xương phát triển không đúng.
Nếu đến tháng thứ 7 – 10 mà bé vẫn chưa biết bò, ba mẹ nên tham vấn ý kiến bác sĩ.
- Cơ và khớp yếu: Thiếu vitamin D sẽ làm cho trẻ cảm thấy khó chịu và đau nhức khắp người. Ngoài ra, các cơ và tứ chi của bé cũng dần yếu đi.
- Sâu răng: Theo các chuyên gia, trẻ bị thiếu vitamin D dễ có nguy cơ xuất hiện các vấn đề về nha khoa, đặc biệt là sâu răng hơn những trẻ khác. Nguyên nhân là do hệ thống xương của bé đã bị yếu đi rất nhiều.
- Dễ bị nhiễm trùng: Không chỉ ảnh hưởng đến xương, khớp, thiếu vitamin D còn dẫn đến hệ miễn dịch của bé bị suy yếu. Do đó, ba mẹ sẽ thấy con thường xuyên bị cảm lạnh hoặc mắc phải các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và tiêu hóa.
Thừa hay ngộ độc vitamin D3
Ít khi xảy ra vì không có nhiều trong nguồn thực phẩm tự nhiên, trừ khi sử dụng vitamin D3 bổ sung quá liều trong 1 thời gian dài. Trẻ sẽ bị ngộ độc khi nhận từ 240.000 đến 4.500.000 IU vitamin D cho 1 ngày. Nên nếu bổ sung mẹ nhớ đọc kĩ liều lượng và hướng dẫn sử dụng của sản phẩm hoặc tham khảo tư vấn của dược sĩ, bác sĩ nhé!
Khuyến cáo bổ sung vitamin D3 cho bé
Vitamin D3 được chuyển hóa chủ yếu dưới da (80%) nhờ ánh sáng mặt trời, chỉ 20% được cung cấp qua thức ăn: cá béo, lòng đỏ trứng gà, gan động vật, cật, não… nhưng trẻ dưới 6 tháng tuổi chưa dùng được những thực phẩm này và trẻ lớn hơn cũng không sử dụng thường xuyên. Ngày nay, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng có thể không tắm nắng cho bé. Mẹ chỉ cần cho trẻ ra ngoài chơi khi có ánh nắng mặt trời, không che mặt và tay, và cho trẻ sử dụng vitamin D3 bổ sung, nhất là trong giai đoạn bú sữa mẹ hoàn toàn. Tìm hiểu thêm về tắm nắng, Vitamin D3 và cách hấp thụ Vitamin D3 tại đây.
Khuyến cáo hiện nay ở Úc, xếp trẻ vào nhóm nguy cơ thiếu Vitamin D3 và bổ sung thường quy 400UI Vitamin D3 đến 1 tuổi nếu:
- Trẻ sinh non dưới 37 tuần thai.
- Trẻ có cân nặng lúc sinh <2000g.
- Trẻ có mẹ bị thiếu Vitamin D3 trong lúc mang thai.
Hội đồng Nhi khoa Hoa Kì, trung tâm Y khoa Hoa Kì hiện nay đồng thuận khuyến cáo bổ sung liều 400 UI/ngày cho TẤT CẢ CÁC TRẺ BÚ MẸ từ vài ngày sau sinh và bổ sung Vitamin D3 cho mẹ.
Khuyến cáo: trẻ bú mẹ hoàn toàn nên được bổ sung vitamin D3 400UI/ngày đến tối thiểu 1 tuổi hoặc sử dụng sữa công thức hoàn toàn, nếu được, hãy dùng đến 2 tuổi hoặc hơn, khi bé có thể ăn uống đầy đủ, tăng trưởng tốt và vận động ngoài trời tích cực.
Cách sử dụng Vitamin D3
Trên thị trường có rất nhiều chế phẩm chứa vitamin D3, nếu chỉ mục đích cung cấp vitamin D3 thì các chế phẩm gần như nhau, để khách quan, bác sĩ sẽ không đưa tên bất một chế phẩm nào trong bài viết này. Có 2 dạng là dạng xịt, hoặc dạng nhỏ giọt, đa số nhà sản xuất sẽ quy ước 400UI cho1 lần xịt hoặc trong 1 giọt (Tuy nhiên mẹ cũng cần xem kĩ lại hướng dẫn sử dụng của chế phẩm vitamin D3 đang dùng hoặc tham khảo ý kiến dược sĩ/bác sĩ nhé!)
Ngày nay, người ta nghiên cứu nhiều hơn về vitamin K2 và trên thì trường đã có nhiều chế phẩm kết hợp Vitamin D3 và Vitamin K2. Nếu xem Vitamin D3 là chìa khóa giúp đưa canxi vào ruột thì Vitamin K2 là chìa khóa chuyển canxi vào xương và răng. Nếu được các mẹ có thể tham khảo thêm các dòng sản phẩm kết hợp 2 Vitamin này nhé!
Thời gian dùng D3 tốt nhất trong ngày? Không có nghiên cứu rõ ràng về việc bổ sung vitamin D vào sáng, chiều, hay tối ảnh hưởng đến hấp thu vitamin D nhưng nếu dùng kèm với canxi thì nên bổ sung vào buổi sáng, vì canxi uống buổi tối dễ có nguy cơ bị sỏi thận. Quan trọng nhất là bạn nên điều chỉnh lượng vitamin D và thói quen uống của bé và thực hiện một cách nhất quán để đảm bảo hiệu quả tối đa. Tốt nhất hãy đều đặn mỗi sáng 1 giọt hoặc 1 nhát xịt cho bé.
Uống D3 xa bữa ăn, trước ăn, trong khi ăn hay sau ăn? Vitamin D là một loại vitamin tan trong chất béo, có nghĩa là nó không tan trong nước và được hấp thụ tốt nhất khi kết hợp với thực phẩm giàu chất béo. Vì lý do này, Vitamin D được khuyến cáo nên bổ sung trong hoặc bữa ăn hoặc cữ sữa để tăng cường sự hấp thu.
Làm gì nếu quên 1 ngày, thì mẹ cứ quên luôn đi, hôm sau nhỏ như bình thường, không cần gấp đôi liều.
Nếu lỡ có nhỏ nhiều hơn vài giọt/ngày thì mẹ bình tĩnh theo dõi bé, và ngưng vài ngày vì ngộ độc vitamin D thường rất hiếm do liều vitamin D ngộ độc rất cao so với nhu cầu bổ sung hằng ngày (trẻ sẽ bị ngộ độc khi nhận từ 240.000 đến 4.500.000 IU vitamin D cho 1 ngày). Vitamin D3 có khả năng dự trữ tại gan, nếu dùng liều cao kéo dài, sẽ có các biểu hiện khi trẻ bị ngộ độc vitamin D mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế khám gấp như:
- Tăng canxi máu làm trẻ bỏ bú mẹ, hay nôn trớ.
- Nghiêm trọng hơn có thể khiến trẻ bị vôi hóa mạch máu, sỏi thận, tổn thương tim mạch.
- Trẻ có dấu hiệu mệt mỏi, không chịu vận động, chơi đùa.