Ta có thể thấy, nhu cầu năng lượng trong thai kì là khác nhau tùy giai đoạn phù hợp với nhu cầu phát triển tự nhiên của mẹ và em bé. Trong những tháng đầu, bé chủ yếu hoàn thiện chức năng cơ thể, chưa cần nhiều năng lượng để tăng trưởng, cơ thể mẹ cũng chưa cần quá nhiều năng lượng để tăng trưởng tử cung, vú…. Những tháng sau của thai kì, bé tăng trưởng nhanh, cơ thể mẹ cũng tăng nhu cầu. Thế nên, mẹ cần ăn uống phù hợp chứ không cần phải “ăn gấp đôi” như nhiều người vẫn nhầm tưởng. Vậy mẹ bầu ăn bao nhiêu là đủ?
Nhu cầu năng lượng trong thai kì
Nhu cầu năng lượng hằng ngày gia tăng trong suốt thai kì, để đáp ứng cho:
- Nhu cầu tăng chuyển hóa cơ bản của mẹ (tăng nhịp tim, nhịp thở, tăng lưu lượng tuần hoàn, tăng tổng hợp hormone và men cho các phản ứng đồng hóa mô, tổng hợp vật chất…)
- Nguyên liệu cấu trúc cho tăng trưởng thai và phần phụ của thai (nhau, dây, màng ối…)
- Nguyên liệu tăng trưởng phần phụ khác của mẹ (tử cung, vú, mỡ dự trữ…)
Ngoài phần năng lượng này, tùy theo mức độ hoạt động của từng thai phụ trong thời gian mang thai, phần năng lượng bình thường dành cho hoạt động thể lực và tiêu hóa thức ăn có thể duy trì như trước mang thai hoặc giảm hơn một chút, tùy theo mức độ hoạt động.
Mẹ bầu ăn bao nhiêu là đủ? Nhu cầu năng lượng tăng thêm trong thai kì theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng quốc gia Việt Nam (2016) như sau:
| Tình trạng sinh lý | Năng lượng tăng thêm |
| Mang thai 3 tháng đầu | + 50 kcal |
| Mang thai 3 tháng giữa | + 250 kcal |
| Mang thai 3 tháng cuối | + 450 kcal |
Trên đây là mức khuyến cáo chung cho cộng đồng, nếu muốn tính cụ thể hơn cho phù hợp với bản thân, các mẹ bầu có thể tham khảo công thức:
Nhu cầu năng lượng = NCNL trước khi mang thai + NCNL cần tăng . Trong đó:
NCNL trước khi mang thai = CN trước khi mang thai x 24 x 1.2
NCNL cần tăng = 70 x cân nặng cần tăng (Đọc thêm Mẹ bầu cần tăng bao nhiêu kg tại đây)
Lựa chọn thực phẩm
3 tháng đầu, nhu cầu tăng rất ít, chỉ 50 kcalo, tương đương với: 1/4 chén cơm, 1/2 chén cháo, 1/4 củ khoai lang, 1/4 chén cháo, 1/2 chén nui mì, 1/3 ổ bánh mì, 1/2 lát bánh mì sandwich, 2 đùi ếch, 1 khứa cá nhỏ, 2 con tôm, 1 con cá nục, 1/3 miếng đậu hũ, 1 quả trứng gà, 1 trái mướp, 1 trái khổ qua, 1 củ cà rốt, 1 trái dưa leo, 1 quả chuối, 1/2 trái táo, 1/2 trái ổi, 2 trái nậm, 2 múi bưởi, 1/4 trái dứa, 1 miếng phomai, 50 ml sữa…
3 tháng giữa thai kì, năng lượng cần tăng lên 250kcalo, tương đương với thêm 1/2 một bữa ăn hoàn chỉnh. Mẹ bầu có thể kết hợp đa dạng, cân các loại thực phẩm theo hướng dẫn dưới đây, hoặc 1 ly sữa pha chuẩn là đã đủ nhu cầu.
3 tháng cuối thai kì, nhu cầu năng lượng tăng cao. Mẹ cần thêm 450kcalo so với trước khi mang thai. Tương đương với 1 bữa ăn đầy đủ, 1 tô bún/miến/phở/hủ tíu… hoặc ăn như 3 tháng giữa và thêm 1 ly sữa mỗi ngày
Nên chọn thực phẩm giàu chất dinh dưỡng để cung cấp thêm calo . Chọn bánh mì, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, rau xanh đậm, trái câu họ cam quýt chanh, sữa ít béo và các sản phẩm từ sữa, thịt nạc, cá, gia cầm, trứng.
| Ưu tiên | Hạn chế |
| Bột đường phức tạp trong ngũ cốc: gạo, bánh mì, khoai củ, đậu đỗ vì: – Làm tiêu hóa chậm – Giảm tích mỡ – Giảm tiểu đường thai kì – vitamin nhóm B, khoáng chất và chất xơ giảm táo bón. |
Đường đơn giản như bánh kẹo, nước ngọt… vì: – Không có vitamin và chất khoáng cần thiết cho quá trình chuyển hóa – Hao hụt kho dự trữ vi chất của cơ thể – Tăng tổng hợp mỡ, mẹ tăng cần nhiều nhưng thai tăng cân ít. |
| – Đạm thực vật: Đậu đỗ, đậu phụ, mè, rong biển. – Đạm động vật: trứng, sữa, cá, gà bỏ da, thịt lợn nạc, bò nạc. |
Chất đạm lẫn với chất béo bão hòa trong thịt lợn, thịt bò, nội tạng |
| -Đa số các loại dầu (trừ dầu dừa, dầu cọ -Động vật: cá béo, cá biển sâu (omega 3) |
-Đa số từ động vật: mỡ heo, bò, da gà, nội tạng… -Thực vật: dầu dừa, dầu cọ |
Bác sĩ Vi Thị Tươi
